İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ANAHTAR KELİMELER VII
ÖNSÖZ IX
KISALTMALAR XIX
GİRİŞ
I. KONUNUN TAKDİMİ 1
II. BANKA YÖNETİMİ VE ORGANİZASYON YAPISI 6
A.Yönetim ve Organ Kavramı 6
B. Organizasyon Yapısı 14
1. Şubeler 16
2. Bölge Müdürlükleri 19
3. Genel Müdürlük 19
III. KONUNUN AMACI VE SINIRLANDIRILMASI 21
IV. İNCELEME PLANI 22
BİRİNCİ BÖLÜM
BANKA YÖNETİMİ VE YÖNETİCİLERİ KAVRAMI
I. YÖNETİCİ KAVRAMI 25
II. KURUMSAL YÖNETİM KAVRAMI 28
III. ÜST YÖNETİM VE KOMİTELER 35
A. Banka Yönetim Kurulu 35
1. Anonim Şirketlerde Yönetim Kuruluna İlişkin Yönetim Sistemleri. 36
2. İlgili Mevzuat Hükümlerinin Tespiti 40
a. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Yönetim Kurulu 41
b. Bankacılık Mevzuatı Kapsamında Yönetim Kurulu 43
c. Sermaye Piyasası Mevzuatı Kapsamında Yönetim Kurulu 49
aa. Genel Olarak 49
bb. Halka Açık Bankalar Kapsamında 51
B. Üst Düzey Yönetim 54
1. Üst Düzey Yönetim Tanımı İçinde Yer Alan Yöneticiler 58
a. Banka Genel Müdürü 58
aa. Hukuki Niteliği ve Organ Vasfı 59
bb. Banka ile Genel Müdür Arasındaki Sözleşme İlişkisi 71
cc. Taşıması Gereken Nitelikler 77
dd. Atama Yetkisine Sahip Olanlar ve Atama Usulü 79
ee. Genel Müdürün Diğer Üst Düzey Yöneticilerle Karşılaştırılması 81
i.Genel Müdür Vekili 81
ii.Genel Müdür Niteliklerine Sahip Murahhas Üye 83
iii.CEO ve Başkan 90
b. Genel Müdür Yardımcıları/Dengi Ünvanları 93
aa. Hukuki Niteliği ve Organ Vasfı 93
bb. Banka ile Genel Müdür Yardımcıları Arasındaki Sözleşme İlişkisi 95
cc. Taşıması Gereken Nitelikler 95
dd. Atama Yetkisine Sahip Olanlar ve Atama Usulü 96
c. İç Sistemler Kapsamındaki Birimlerin Yöneticileri - Yetki ve Görevleri İtibarıyla Genel Müdür Yardımcısına Denk veya Üstü Yöneticiler 98
2. İlgili Mevzuat Hükümlerinin Tespiti 99
a. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Üst Düzey Yönetim 99
b. Bankacılık Mevzuatı Kapsamında Üst Düzey Yönetim 101
c. Sermaye Piyasası Mevzuatı Kapsamında Üst Düzey Yönetim 103
d. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Kapsamında Üst Düzey Yönetim 105
C. Komiteler 106
İKİNCİ BÖLÜM
BANKA ÜST DÜZEY YÖNETİMİNİN YETKİLERİ VE HAKLARI
I. GENEL OLARAK 117
II. BANKA GENEL MÜDÜRÜNÜN YETKİLERİ VE HAKLARI 118
A. Genel Müdürün Yetkileri 119
1. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Yönetim ve Temsil Yetkileri 119
a. Yetki Devri Yapan Yönetim Kurulunun Genel Kapsamda Yönetim ve Temsil Yetkisi 120
aa. Yönetim Kurulu Tarafından Devredilemeyen Yetkiler 121
bb. Yönetim Kurulu Tarafından Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri 124
b. Banka Genel Müdürüne Yönetim Kurulu Tarafından Devredilen Yönetim Yetkisi 130
c. Banka Genel Müdürüne Yönetim Kurulu Tarafından Devredilen Temsil Yetkisi 132
2. Bankacılık Mevzuatı Kapsamında Yönetim ve Temsil Yetkileri 134
3. Diğer Mevzuatlar Kapsamında Yönetim ve Temsil Yetkileri 142
B. Genel Müdürün Hakları 142
1. Mali Haklar 144
a. Genel Olarak 144
b. Genel Müdüre Yapılan Parasal Ödemeler 150
aa. Belirli Periyotlarda Yapılan Sabit ve Devamlı Ödemeler 150
bb. Huzur Hakkı 152
cc. İkramiye ve Prim 153
dd. Kazanç Payı 155
ee. Pay/Pay Senedi ve Pay Alım Opsiyonları 157
ff. İşe Başlama Primi (Transfer Ücreti) ile Başarıya Bağlı Olarak Verilen Prim 164
gg. Görevden Ayrılma Bedeli 165
2. Diğer Faydalar ve Sosyal Haklar 168
a. Hayat, Kaza ya da Sağlık Sigortası Primleri 168
b. Yönetici Sorumluluk Sigortası Primleri 168
c. Bireysel Emeklilik Katkı Payı 171
d. Sosyal Güvenlik Sistemi ve Banka Yardım Sandıkları 172
e. Yöneticilerin Yaptığı Giderlerin Karşılanması 175
III. BANKA GENEL MÜDÜR YARDIMCILARININ YETKİLERİ VE HAKLARI 176
A. Genel Müdür Yardımlarının Yetkileri 176
1. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Yönetim ve Temsil Yetkileri 177
2. Bankacılık Kanunu Kapsamında Yönetim ve Temsil Yetkileri 180
B. Genel Müdür Yardımcılarının Mali ve Sosyal Hakları 182
IV. GENEL MÜDÜR VE YARDIMCILARININ/DENGİ UNVANLARIN MALİ HAKLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 183
A. Mali Hakların Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi 183
B. Mali Hakların Bankacılık Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi 184
C. Mali Hakların Kurumsal Yönetim İlkeleri ve İyi Ücretlendirme Uygulamaları Kapsamında Değerlendirilmesi 185
D. Avrupa Birliği Direktifleri ve Amerika Birleşik Devletlerin’deki Düzenlemeler Kapsamında Haklar 190
E. OECD İlkeleri ve Basel Kriterleri Kapsamında Haklar 194
F. Diğer İlgili Mevzuatlar Kapsamında Haklar 197
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BANKA ÜST DÜZEY YÖNETİMİNİN GÖREV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. GENEL OLARAK 199
II. BANKA ÜST DÜZEY YÖNETİMİNİN GÖREVLERİ 202
A. Genel Müdürün Görevlerinin Kapsamı 202
B. Genel Müdür Yardımcılarının/Dengi Ünvanların Görevlerinin Kapsamı 205
C. Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılarının/Dengi Ünvanların Görevleri 208
1. Yönetim Kurulu Tarafından Tevdi Edilen Görevler 208
a. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Görevler 208
b. Bankacılık Kanunu Kapsamında Devredilen ve Kredi İşlemlerine İlişkin Görevler 210
2. Kredilerin Sınıflandırılması ve Karşılık Ayrılması, Sorunlu Alacaklar ve Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine İlişkin Görevler 213
3. Bankanın Riskleri Konusunda Yönetim Kuruluna Bilgi Verme, Görüşünü Bildirme ve Gerekli Önlemleri Alma Görevi 214
4. Bankanın ve Banka Çalışanlarının Yönetilmesine İlişkin Görevleri 217
5. Bankanın Finansal Raporlarının, Yıllık Faaliyet Raporlarının İmzalanmasına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Görevleri 221
6. İnternet Sitesi Kurulması ve Kanunen Zorunlu İlanların Yapılmasına İlişkin Görevleri 223
III. BANKA ÜST DÜZEY YÖNETİMİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 228
A. Türk Ticaret Kanunu ve Genel Mevzuat Kapsamında Yükümlülükleri 228
1. Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü 228
2. Eşit Davranma Yükümlülüğü 235
3. Menfaat Çatışmasından Kaçınma Yükümlülüğü 239
4. Banka ile İşlem Yapma ve Borçlanma Yasağı 244
5. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü/ Rekabet Yasağı 248
a. TTK m. 396 Yer Alan Rekabet Yasağı 250
aa. Rekabet Yasağının Kapsamı 250
bb. Görevin Devamı Sırasında Rekabet Yasağı 251
cc. Görevin Sona Ermesinden Sonra Rekabet Yasağı 253
b. TBK m. 444 ve 553’de Yer Alan Rekabet Yasağı 256
aa. Hizmet Sözleşmesi ile Çalışanlar İçin Rekabet Yasağı 256
bb. Ticari Temsilciler, Ticari Vekil ve Diğer Tacir Yardımcısı Olarak Çalışanlar İçin Rekabet Yasağı 258
cc. Genel Müdüre Uygulanacak Hükümler Açısından Değerlendirme 259
dd. Genel Müdür Yardımcıları/Dengi Unvanlara Uygulanacak Hükümler Açısından Değerlendirme 260
B. Bankacılık Kanunu ve ilgili Mevzuat Kapsamında Yükümlülükleri 261
1. Mal Beyanında Bulunma ve Yemin Etme Yükümlülüğü 261
2. Sır Saklama Yükümlülüğü 265
3. Bankanın İtibarının Korunması ve Etik İlkelere Uyma Görev ve Yükümlülükleri 268
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÜST DÜZEY YÖNETİMİN HUKUKİ SORUMLULUKLARI VE BUNLARIN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ, SORUMLULUKLARININ SONA ERMESİ VE YÖNETİCİ SORUMLULUK SİGORTASI
I. ÜST DÜZEY YÖNETİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN SINIFLANDIRILMASI 271
A. İlgili Mevzuat Bakımından Sınıflandırma 273
1. Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Şahsi Sorumlulukları 273
2. Bankacılık Mevzuatı Kapsamında Şahsi Sorumluluk 275
3. Sermaye Piyasası Mevzuatı Kapsamında Şahsi Sorumluluğu 276
B. Sorumluluğun Kime Karşı Olduğu Açısından Sınıflandırma 277
1. Banka Tüzel Kişiliği 279
a. Bankanın Faaliyetinin Devamı Halinde 280
b. Bankanın İflas Etmiş Olması Halinde 280
2. Pay Sahipleri 281
3. Banka Alacaklıları 281
4. Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu 282
5. Sermaye Piyasası Kurulu 282
C. Sorumluluğun Niteliği Bakımından Sınıflandırılması 283
1. İflası Gerektiren Sorumluluk Halleri 283
a. Bankacılık Kanunu m. 110 Gereği Üst Düzey Yönetimin Sorumluğu Nedeniyle Şahsen İflası 283
b. Sermaye Piyasası Kanunu m. 98 Gereği Üst Düzey Yönetimin Şahsen İflası 287
2. İflası Gerektirmeyen Sorumluluk Halleri 290
a. Bankacılık Kanunu m. 108 Gereği Üst Düzey Yönetimin Sorumlulukları 291
b. Bankacılık Kanunu m. 135/1 Gereği Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonu Tutarının Eksik Bildirmesi Nedeniyle Üst Düzey Yönetimin Sorumlulukları 291
c. Türk Ticaret Kanunu’nda Yer Alan Özel Sorumluluk Nedenleri(m. 549-552) 291
d. Türk Ticaret Kanunu’nda Yer Alan Genel Sorumluluk Nedenleri -Kusura Dayanan Sorumluluk- (TTK m. 553) 292
II. ÜST DÜZEY YÖNETİMİN SORUMLULUK HALLERİNİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ 294
A. Banka Üst Düzey Yönetiminin Bank. K. m.108 Çerçevesinde Banka Kaynaklarının İstismarı Nedeniyle Sorumlulukları 296
1. Banka Kaynağı Kavramı 297
2. Banka Kaynağının Kötüye Kullanımı 297
a. “Banka Hâkim Ortak veya Yöneticileri” Lehine Kullandırım 298
aa. Banka Kaynağının Doğrudan ya da Dolaylı Kullanımı veya Kullandırılması 299
bb. Banka Kaynağının Dolanlı işlemle Kullandırılması 299
b. Bankanın Emin Şekilde Çalışmasının Tehlikeye Düşürülmesi 301
c. Bankanın Zarara Uğratılması 301
d. Kusurun Sorumluluğa Etkisi 303
3. Banka Üst Düzey Yönetiminin Banka Kaynaklarını İstismar Nedeniyle İade ve Tazmini Yükümlülükleri 304
B . Banka Üst Düzey Yönetiminin Bank.K. m. 110 Çerçevesinde Şahsi Sorumlulukları 308
1. Kanuna Aykırılık 308
2. Kasıt veya Ağır Kusur 311
3. Zarar ve İspatı Yükü 312
4. İlliyet/Nedensellik Bağı 316
C. Banka Üst Düzey Yönetiminin Bank.K. m. 135 Çerçevesinde Sigortaya Tabi Mevduat ve Katılım Fonunun Eksik Bildirilmesinden Kaynaklanan Sorumlulukları 319
D. Banka Üst Düzey Yönetiminin Diğer İşlemleri Nedeniyle Sorumlulukları 321
1. Belge ve Beyanların Kanuna Aykırılığı ve Yayımlanan Finansal Tabloların Gerçeğe Aykırılığından Doğan Sorumluluk 321
2. Ayınlara Değer Biçilmesinde Yolsuzluk Yapılmasından Doğan Sorumluluk (TTK m. 551) 325
3. Halktan Usulsüz Para Toplanmasından Doğan Sorumluluk 328
4. Kanun ve Esas Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklere Aykırılık Nedeniyle Sorumluluk ve İspat Yükü 328
III. SORUMLULUĞA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR, SORUMLULUĞU SINIRLANDIRAN VEYA ORTADAN KALDIRAN DURUMLAR İLE YÖNETİCİ SORUMLULUK SİGORTASININ SORUMLULUĞA ETKİSİ 333
A. Sorumluğa İlişkin Özel Durumlar 333
1. Teselsül ve İç İlişkide Başvuru (TTK m. 557) 333
2. Bank.K. m. 110 kapsamında Üst Düzey Yönetimin Şahsi Sorumluluklarında Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi 339
3. Yetki Devrinin Sorumluluğa Etkisi 342
B. Sorumluluk Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme 346
C. Sorumluğu Sınırlandıran veya Ortadan Kaldıran Durumlar 347
1. İbra 347
2. Zamanaşımı 351
3. İş Adamı Kararı İlkesi- Business Judgment Rule Kavramı ve Özen Yükümlülüğünün Sorumluluğa Etkisi 356
D. Yönetici Sorumluluk Sigortasının Sorumluluğa Etkisi 363
1. Genel Olarak 363
2. Yönetici Sorumluluk Sigortasının Hukuki Niteliği, Konusu ve Kapsamı 367
3. Mesleki Sorumluluk Sigortası ile Karşılaştırılması 374
4. Tarafların Borç ve Yükümlülüklerine Sorumluluk Sigortasının Etkileri 377
SONUÇ 381
KAYNAKÇA 391
DİZİN 417